Historia
Chemiczne koło naukowe uczelni krakowskiej wykrystalizowało w 1904 r. jako drugie w ówczesnej Polsce (rok po Kółku Politechniki Lwowskiej) pod nazwą Kółko Chemików Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kuratorem Kółka został jeden z najwybitniejszych polskich chemików prof. Karol Olszewski.
W tamtych latach najważniejszym celem kół naukowych było tworzenie bibliotek, inna działalność taka jak zebrania naukowe, sklepiki, kontakty z zakładami produkcyjnymi była traktowana jako drugorzędna. Pieniądze na zakup książek organizowano poprzez sprzedaż wydawanych wówczas przez koło skryptów. Niejednokrotnie w historii działalności koła taka forma zarobku znacząco zasilała jego budżet.
Okres I wojny światowej, jak nie trudno się domyślić, był jednoznaczny z zahamowaniem działalności koła. Jego członkowie dzielnie walczyli, wielu zginęło. Dlatego w okresie międzywojennym zbudowano nowy zarząd. Powołano w nim nowe funkcje takie jak referenta: skryptów, praktyk oraz posad, a także gospodarza koła.
W późniejszym okresie (1928 r.) do działalności powołane zostały sekcje: Naukowa, Wydawnicza, Towarzyska, Praktyk, Posad oraz Handlowa. Zarząd był wtedy najliczniejszy w dziejach koła. Źródłami finansowania stały się także dochody z balów i spotkań towarzyskich, lepiej zorganizowano sprzedaż. Prężniej rozwijała się działalność naukowa - nie tylko w postaci prelekcji i wygłaszania referatów, ale także organizowania kursów (np. krystalografii czy też repetytoriów)
Koło chemików wystosowywało postulaty nawet na skalę ogólnopolską, przykładem tego jest propozycja, aby studenci chemii nie byli angażowani w zwykłą służbę wojskową, ale odbywali ją w batalionach chemicznych szkoląc się z zakresu obrony przeciwgazowej. Ostatecznie skończyło się na współpracy samego koła z LOPP (Ligą obrony Powietrznej i Przeciwgazowej). Utworzono sekcję Gazową oraz zorganizowano kursy: obrony przeciwlotniczo-gazowej i pirotechniczny.
Absolwenci kierunku chemia po uniwersytecie nie byli atrakcyjnymi kandydatami na rynku pracy, który w tym czasie budował głównie przemysł. Nie pozostało to obojętne dla koła, które niejednokrotnie poruszało sprawę uzyskiwanego przez absolwentów tytułu magistra filozofii. Ponadto koło pozyskiwało miejsca na praktykach w zakładach przemysłowych dla swoich członków. Organizowano to bezpośrednio oraz poprzez liczne wycieczki grup kołowiczów do zakładów. Z inicjatywy koła przeprowadzono także reformę programu studiów - powstała bowiem Katedra Technologii Chemicznej, oraz Katedra Naukowej Organizacji Pracy. Ponadto członkowie koła walczyli o zwiększenie liczby godzin chemii w szkołach, oraz o prawa nauczania w liceach dla absolwentów UJ.
Kursy organizowane ze współpraca z LOPP już w 1939 roku okazały się dla kołowiczów niezwykle przydatne. Działalność koła na okres II wojny światowej zamarła, jednakże część jego członków udzielała się w tajnej Organizacji Bratniej Pomocy. W 1945 roku byli członkowie zarządu wrócili w większości na swoje stanowiska. Członkowie koła skupili się na odnajdywaniu bibliotecznych zbiorów oraz remoncie zniszczonych pracowni, co też przeprowadzono z ogromnym sukcesem.
W historii koła w okresie stalinowskim odnotował się dosyć drastyczny w skutkach „incydent". W 1949 roku koło gościnnie przyjęło ZAMP (Związek Akademicki Młodzieży Polskiej) do swojej siedziby. W rok później ów związek uchwałą Senatu UJ przejął lokal koła na własność a także cały jego majątek zakończywszy jednocześnie jego istnienie. Trwające dwa lata usilne próby wskrzeszenia nie przyniosły rezultatów. Dopiero przełomowy dla polskiego narodu rok 1956 i zainicjowane wtedy przemiany objęły także rozwiązanie znienawidzonej przez wszystkich organizacji ZAMP. Znienawidzonej do tego stopnia, iż powstała organizacja do niej opozycyjna - ZSP (Zrzeszenie Studentów Polskich).
W 1957 reaktywowano koło i zatwierdzono jego nowy statut. Opieką nad kołem zajął się prof. dr hab. Jan Moszew, a także w kwestii m. in. finansowej ZSP.
Zjazd Absolwentów Wydziału Chemii UJ - 10 maja 1997 roku
Lata 60 i początek 70 to okres wzmożonej działalności koła, które liczyło wtedy ponad 200 członków. W 1959 Koło Chemików wzięło udział w II Ogólnopolskim Zjeździe Kół Chemicznych w Gdańsku, a rok później podjęło się organizacji III edycji tegoż zjazdu. Ponadto organizowano liczne sympozja i seminaria naukowe na skalę również ogólnopolską. Jako ciekawostkę podsycającą wyobraźnię dodam, że owe seminaria miały miejsce na łonie natury w takich miejscach jak Hala Gąsienicowa, Polana Chochołowska czy Turbacz. Członkowie koła brali również czynny udział w zjazdach organizowanych przez inne ośrodki. Tego rodzaju zgromadzenia bardzo często miały ściśle określoną tematykę chemiczną.
W tym czasie koło prowadziło zorganizowaną pomoc dla studentów z zakresu fizyki oraz matematyki, współpracowało z krakowskimi liceami. Koło organizowało z własnej inicjatywy kursy, nawiązano liczne kontakty międzynarodowe z: Wilnem, Czechosłowacją, kontynuowano współpracę ze studentami z Jeny, przyjmowano licznych gości. W 1971 r. dwójka kołowiczów zaangażowała się po raz pierwszy w historii w projekt badawczy PAN.
Po małej reformie koła powstała m. in. sekcja Ochrony Środowiska. Połowa lat 70 to okres w którym uwaga społeczna skupiała się na ochronie środowiska. Propagowano ideę zrównoważonego rozwoju. W dziejach koła przejawiło się to zorganizowaniem wielu obozów naukowych na których studenci wykonywali analizy środowiskowe. Często testowali nowe procedury analityczne (np. oznaczenie NO2 w atmosferze metodą Amayi-Sugiury). Organizowano liczne zjazdy o tematyce ekologicznej. Koło wzięło czynny udział w Międzynarodowym Dniu Ziemi 1990 nie tylko pomagając w ich organizacji, ale także wychodząc z własnymi inicjatywami. W 1989 r. koło wydano pierwszy numer czasopisma „Zielone Brygady", które z czasem zyskiwało coraz większe znaczenie. Po przetasowaniach w redakcji miesięcznika na osoby nie będące chemikami UJ „Zielone Brygady" wyodrębniły się jako osobna jednostka. Pokój nr 100 Instytutu Chemii UJ stał się siedzibą dwóch niezależnych organizacji, które wzajemnie sobie przeszkadzały. Do ponownej współpracy doszło w 1992 r. Trwała ona do czasu gdy miesięcznik znalazł sobie nowe lokum.
Najnowsza historia Naukowego Koła Chemików UJ wiąże się z taką działalnością jak organizacja Naukowych Rajdów Chemika, balów absolwenta, seminariów naukowych, ogólnopolskich konferencji (V OSChem w Murzasichle, XXIV OSChem w Kościelisku, XXXI OSChem w Murzasichle), spotkań z cyklu Herbatka z ciekawym człowiekiem, Otwartych Seminariów, Małopolskiej Nocy Naukowców, etc.
Naukowe Koło Chemików UJ obecnie jest jednym z najprężniej działających kół naukowych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Koło liczy 84 członków, od niedawna w jego działalność angażują się także studenci innych kierunków Wydziału Chemii.
Marzena Krzek
