Biografia

Leon Paweł Marchlewski urodził się 15 grudnia 1869 roku we Włocławku. W roku 1886 ukończył państwową szkołę realną w Warszawie a następnie przez rok pracował i dokształcał się w zakresie chemii w pracowni chemicznej Muzeum Przemysłu i rolnictwa. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki w Zurichu i tam, zaraz po ukończeniu studiów, został zaangażowany jako asystent w laboratorium chemiczno-technicznym. tam też w roku 1892 obronił pracę doktorska. W latach 1892-1896 pracował w Kersal pod Manchesterem także na stanowisku asystenta. następnie przez dwa lata był kierownikiem laboratorium naukowego oraz oddziału barwników i preparatów farmaceutycznych w fabryce Claus i Ree w Clayton. W okresie tym wykładał również chemię organiczną w Instytucie Technologicznym w Manchesterze.

Po powrocie do kraju w marcu 1900 roku został starszym inspektorem w Państwowym zakładzie Badań Środków Spożywczych w Krakowie. W 1901 roku rozpoczął wykłady z technologii chemicznej dla kandydatów na ekspertów do badań środków spożywczych na Wydziale Lekarskim UJ, a w październiku 1904 roku – wykłady z ogólnej technologii chemicznej na Wydziale Filozoficznym UJ. W 1905 roku został mianowany zaprzysiężonym biegłym chemikiem sądowym dla okręgu krakowskiego. Nominację na rzeczywistego profesora nadzwyczajnego chemii lekarskiej i kierownika zakładu Chemii lekarskiej Wydziału Lekarskiego UJ otrzymał w 1906 roku. Funkcje tę pełnił do końca życia.

W latach 1917-1919, po uzyskaniu płatnego urlopu z uniwersytetu Leon Marchlewski wspólnie z prof. E. Godlewskim organizował państwowy Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. W 1920 roku, na zlecenie Departamentu Weterynarii Ministerstwa Rolnictwa, założył wspólnie z F. Jaroszyńskim Wytwórnie Surowicy Księgosuszowej, przyczyniając się do zlikwidowania tej groźnej choroby bydła. W latach 1931-1939 pełnił funkcję konsultanta naukowego Tomaszowskiej Fabryki Jedwabiu oraz International Corn Investigation w Chicago.

Profesor Leon Marchlewski w latach 1913/1914 i 1925/1926 był dziekanem Wydziału Lekarskiego, a w latach 1926-1928 rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1930 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa UJ. Od 1899 roku był członkiem korespondentem, a od 1903 członkiem rzeczywistym Akademii Umiejętności. W 1939 roku wybrano go na wiceprezesa PAU. Wybrano go też na wiceprezesa Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, a od 1925 roku został przewodniczącym Polskiego Komitetu Narodowego tej Unii. Był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Chemicznego i prezesem tego towarzystwa w latach 1919-1921 oraz w roku 1927. Był członkiem honorowym PTCh, Towarzystwa Fizjologicznego, Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego i Lwowskiego oraz Francuskiego, a także Rumuńskiego Towarzystwa Chemicznego. Był pierwszym prezesem organizacji YMCA.

Leon Marchlewski jest autorem bądź współautorem przeszło 200 prac doświadczalnych, kilku monografii i podręczników oraz ponad 100 artykułów i opracowań popularnonaukowych. Prace Leona Marchlewskiego dotyczą chemii analitycznej, nieorganicznej, organicznej i biochemii. Niektóre z nich powstawały w wyniku współpracy z przedstawicielami różnych gałęzi przemysłu chemicznego. Na szczególną uwagę zasługują prace dotyczące struktury glikozydów oraz barwników roślinnych. Światową sławę uzyskał, publikując wyniki badań nad chlorofilem. Współpraca z Marcelim Nenckim doprowadziła do ustalenia podobieństwa struktur chlorofilu i hemoglobiny. Profesora Leona Marchlewskiego uważa się za ojca polskiej szkoły biochemików.

Leon Marchlewski był odznaczony Krzyżem Komandorskim II Klasy Orderu Dannebrog Królestwa Danii i Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta. W latach 1930-1935 pełnił funkcję senatora RP, należał do Klubu Parlamentarnego Posłów i Senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Leon Marchlewski był pierwszym przewodniczącym Kółka Chemików Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego od 5 listopada 1904 do 5 listopada 1905 roku oraz kuratorem Kółka w latach 1908-1911. 25 lutego 1921 roku otrzymał tytuł honorowego członka Kółka Chemików Uczniów UJ.

Zmarł 16 stycznia 1946 roku w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim

źródło: Karty z dziejów Naukowego Koła Chemików UJ

Wspomnienia studentów i absolwentów. Złota Księga Wydziału Chemii UJ t. 2

 

red. Elżbieta Szczepaniec-Cięciak, red. Krystyna Łopata

 

Wyd. Uni. Jagiellońskiego Kraków, 2008