Tadeusz Estreicher (1871-1952) – uczeń Olszewskiego i kontynuator jego dzieła, Kierownik I Zakładu Chemicznego w latach 1919-1939 i 1945-1947

Tadeusz Estreicher urodził się 19 grudnia 1871 r. w Krakowie. Pochodził z rodziny bardzo zasłużonej dla nauki i kultury polskiej - rodziny, która dała Uniwersytetowi Jagiellońskiemu wielu wybitnych uczonych i profesorów. 

Tadeusz Estreicher ukończył gimnazjum św. Anny w Krakowie. W 1889 r. rozpoczął studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim i jako wybitnie uzdolniony student zwrócił na siebie uwagę prof. Karola Olszewskiego, który powierzył mu obowiązki demonstratora na wykładach i wprowadził w dziedzinę badań kriogenicznych. 

W 1897 r. Estreicher uzyskał doktorat. Następnie jako stypendysta Akademii Umiejętności wyjeżdża na studia zagraniczne do J. Van't Hoffa w Berlinie (1897), do W. Ostwalda w Lipsku (1897-1898) i do W. Ramsaya w Londynie (1899). Po powrocie z zagranicznych podróży naukowych otrzymuje etat starszego asystenta u prof. Olszewskiego. W 1904 r. ukazały się drukiem dwie prace Estreichera, w których przedstawił wyniki oznaczeń temperatur topnienia zestalonego tlenu i azotu, ich prężności pary w tych temperaturach oraz ciepła parowania tlenu i ditlenku siarki. Na podstawie tych prac Tadeusz Estreicher habilitował się na UJ w 1904 r. W następnym roku wyjechał do Wrocławia w celu odbycia stażu naukowego w pracowni R.  Abbego, gdzie prowadził badania z dziedziny elektrochemii, zajmując się równowagami w roztworach soli talu w obecności tlenu. 

W roku 1906 otrzymał Estreicher zaproszenie do objęcia katedry chemii na Uniwersytecie we Fryburgu w Szwajcarii i podjął obowiązki profesora nadzwyczajnego chemii nieorganicznej i ogólnej oraz kierownika II Zakładu Chemicznego na Wydziale Nauk Przyrodniczych. Zorganizował we Fryburgu laboratorium kriogeniczne wzorowane na pracowni Olszewskiego i prowadził badania z dziedziny niskotemperaturowej kalorymetrii. 

Na szczególną uwagę zasługuje jego działalność na rzecz polskich studentów i kolonii polskiej w Szwajcarii. Zajmował kierownicze stanowisko w Bratniej Pomocy, troszczył się o rozwój Czytelni Polskiej i kuchni dla studentów. Dla finansowego wsparcia tych instytucji organizował szereg imprez takich jak koncerty, występy teatru amatorskiego, odczyty. Zainicjował przedstawienia Szopki Krakowskiej, której był współautorem i reżyserem. Wygłaszał odczyty propagujące ideę przywrócenia Polsce niepodległości, działał w Komitecie Sienkiewiczowskim na rzecz ofiar wojny, redagował wydawnictwa dla obcokrajowców o roli i historii Polski. 

W 1919 r. wrócił do Polski i objął kierownictwo I Zakładu Chemicznego na Uniwersytecie Jagiellońskim jako profesor zwyczajny chemii nieorganicznej i analitycznej. Wykładał również chemię malarską na Akademii Sztuk Pięknych (do 1922 r.). W roku akademickim 1923/24 był dziekanem Wydziału Filozoficznego UJ. W roku 1926 zreorganizował Oddział Farmaceutyczny UJ i był jego dyrektorem aż do 1947 r., gdy stał się on samodzielnym Wydziałem Farmaceutycznym.

Gdy obejmował katedrę po Olszewskim, pracownia kriogeniczna praktycznie rzecz biorąc nie istniała. Skromne dotacje wystarczały zaledwie na szybko rosnące potrzeby pracowni dla studentów. W pracowniach tych kształcili się nie tylko chemicy, lecz również studenci farmacji i przyrodnicy. Odbudowę pracowni kriogenicznej mógł rozpocząć dopiero około 1934 r., gdy zakończył się kryzys ekonomiczny. Realizatorem odbudowy pracowni niskich temperatur został ówczesny adiunkt prof. Estreichera, dr Edmund Kurzyniec.

Prof. Estreicher został aresztowany przez Niemców w dniu 6 listopada 1939 r. razem z innymi profesorami UJ i Akademii Górniczej. Przebywał w więzieniach i w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Po powrocie do Krakowa w 1940 r. pracował jako korektor w drukarni oraz w tajnym nauczaniu. Wykłady z chemii dla studentów farmacji, biologii i geografii prowadził w swoim mieszkaniu przy ul. Augustiańskiej.

Tadeusz Estreicher był człowiekiem niezwykle czynnym - działał między innymi w Polskim Towarzystwie Chemicznym, Towarzystwie Przyrodnikow im. M. Kopernika, Towarzystwie Popierania Nauk Farmaceutycznych, Towarzystwie Miłośników Historii Medycyny, Towarzystwie Miłośników Języka Polskiego, Towarzystwie Miłośników Historii Zabytków Krakowa; założył Muzeum Zabytków Przyrodniczych UJ (1933 r.). Był wieloletnim kuratorem Koła Chemików Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Chóru Akademickiego.

Po wojnie wrócił na stanowisko profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1947 r. przeszedł na emeryturę. Prowadził jeszcze zlecone wykłady z chemii analitycznej. Zmarł 8 kwietnia 1952 r. w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

źródło: chemia.uj.edu.pl/zchn